Ông Tề Trí Dũng vừa bị bắt và thương vụ “lắt léo” với đại gia điện máy Nguyễn Kim

Trước khi ông Tề Trí Dũng – nguyên Tổng Giám đốc công ty Tân Thuận (IPC) bị bắt vì tội danh tham ô và gây thất thoát, ông này từng dính lùm xùm liên quan đến thương vụ “lắt léo” bán 9 triệu cổ phiếu Sadeco (công ty con của IPC) cho đại gia điện máy Nguyễn Kim.

Sadeco – “gà đẻ trứng vàng” cho công ty Tân Thuận IPC

Ông Tề Trí Dũng bị bắt vì hai tội: “Tham ô tài sản” và “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí”.

Cụ thể là sử dụng ngân sách cho cán bộ đi nước ngoài quá kém hiệu quả, kinh doanh có lãi nhưng vẫn vay lãi ngân hàng, bán cổ phiếu cho tư nhân gây thất thoát ngân sách Nhà nước…

Liên quan đến việc Công ty IPC phê duyệt cho Công ty Cổ phần Phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco, công ty con của IPC) bán rẻ 9 triệu cổ phiếu cho Nguyễn Kim, đây là thương vụ được kết luận có sai phạm, gây thất thoát cho Nhà nước hàng trăm tỷ đồng.

Công ty CP Phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco) được UBND TP.HCM thành lập đầu thập niên 1990 để triển khai những dự án quy hoạch phát triển của thành phố.

Theo kết luận thanh tra trước đó, tháng 3/2015, IPC bán đấu giá hơn 5,2 triệu cổ phiếu Sadeco cho Công ty Exim với giá 26.100 đồng/cổ phiếu. Việc này làm giảm tỉ lệ vốn góp của IPC tại Sadeco từ 75% xuống 44%.

Tháng 9/2016, Exim bán toàn bộ cổ phiếu trên cho Công ty Nguyễn Kim với giá 57.000 đồng/cổ phiếu.

Vào thời điểm Khu đô thị mới Nam Sài Gòn (khu đô thị mới quy mô lớn đầu tiên của TP.HCM) được phê duyệt quy hoạch tổng thể, Sadeco ngày càng phát triển với quỹ đất dự án hàng trăm ha tại nhiều vị trí đắc địa ở TP.HCM và được coi là “gà đẻ trứng vàng” cho IPC.

Năm 2016, Sadeco đạt doanh thu thuần chỉ hơn 290 tỷ đồng, trong khi lợi nhuận sau thuế lên tới hơn 153 tỷ đồng, tỷ lệ chia cổ tức hằng năm có lúc lên đến 40%.

Thế nhưng, đang lúc Sadeco kinh doanh có lãi thì ông Tề Trí Dũng và đồng phạm lại ra tay lũng đoạn, tiếp tục bán cổ phần cho Nguyễn Kim, mặc dù không cần tiền (Thanh tra Chính phủ kết luận, vốn huy động từ việc phát hành cổ phần cho Nguyễn Kim đến nay vẫn chưa sử dụng mà gửi tiết kiệm thời hạn 18 tháng tại ngân hàng).

Đáng lưu ý, UBND TP.HCM từng yêu cầu IPC (lúc này đang chiếm tỷ lệ sở hữu vốn 44% tại Sadeco) không được giảm thêm tỷ lệ sở hữu vốn, thế nhưng IPC đã “phớt lờ” yêu cầu này của cơ quan chủ quản.

Cuối năm 2016, Nguyễn Kim đề xuất mua thêm cổ phần để trở thành cổ đông chiến lược của Sadeco và cam kết cùng phát triển 2 dự án tại 79B Lý Thường Kiệt (quận Tân Bình) và khu dân cư Rạch Chiếc trên xa lộ Hà Nội (quận Thủ Đức).

Sadeco sau đó ra nghị quyết tăng vốn điều lệ bằng phát hành cổ phiếu, chọn Nguyễn Kim làm đối tác chiến lược và được nhóm đại diện vốn của IPC tại Sadeco đồng ý (như đã nói ở trên, lý do tăng vốn điều lệ là không có cơ sở, vì tiền bán được sau đó chỉ mang gửi ngân hàng).

Tháng 1/2017, Sadeco và Công ty Cổ phần Chứng khoán TP.HCM (HSC) ký hợp đồng xác định giá trị doanh nghiệp, xác định mỗi cổ phiếu Sadeco trị giá hơn 36.500 đồng.

Tháng 6/2017, khi chưa trình UBND TP.HCM chủ trương tăng vốn góp, Sadeco đã phát hành 9 triệu cổ phiếu và bán cho Nguyễn Kim với giá 40.000 đồng/cổ phiếu.

Căn cứ vào giá bán 57.000 đồng/cổ phiếu Sadeco mà Nguyễn Kim mua từ Exim hồi tháng 9/2016 thì hành vi này của Sadeco được cho là gây thiệt hại ít nhất 153 tỷ đồng ngân sách Nhà nước.

Thậm chí, cơ quan thanh tra nhận định: “Sang đầu năm 2017 nhà đất khu Nam Sài Gòn ảnh hưởng cơn sốt đất, giá tăng rất nhiều nên thiệt hại trên thực tế là rất lớn”.

Thương vụ bán chỉ định cổ phiếu này cũng giúp Nguyễn Kim thâu tóm Sadeco khi chiếm 54% cổ phần, IPC chỉ còn 28,8%.

Đáng lưu ý, Công ty HSC là đơn vị chỉ có chức năng tư vấn đầu tư chứng khoán, không có khả năng thẩm định giá nhưng vẫn được Sadeco thuê thẩm định giá. Công ty HSC đã khuyến cáo mức giá 36.500 đồng/cổ phiếu “chỉ là con số tham khảo, không là căn cứ để giao dịch” song IPC vẫn chấp nhận cho Sadeco căn cứ vào mức giá đó để bán chỉ định cổ phiếu cho Nguyễn Kim.

Và tiềm lực thật sự của đại gia điện máy Nguyễn Kim

Nguyễn Kim chính thức ra đời năm 2001, với tên gọi Trung tâm mua sắm Sài Gòn – Nguyễn Kim. Đây là doanh nghiệp bán lẻ điện máy 100% vốn của tư nhân trong nước, do ông Nguyễn Văn Kim và 3 cổ đông khác sáng lập, vốn điều lệ ban đầu 800 tỷ đồng.

Chuỗi siêu thị điện máy Nguyễn Kim được vận hành và quản lý bởi Công ty Cổ phần Thương mại Nguyễn Kim, nhưng 100% vốn do Công ty cổ phần Đầu tư Phát triển Công nghệ và Giải pháp mới NKT sở hữu.

Trong cơ cấu sở hữu, ông Nguyễn Văn Kim nắm giữ 31% vốn; bà Nguyễn Thị Hương sở hữu 57,29%, bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết sở hữu 11,11% và bà Nguyễn Thị Tuyết Minh sở hữu 0,6% cổ phần còn lại.

Nguyễn Kim cũng từng được tạp chí Retail Asia đánh giá là một trong 3 nhà bán lẻ hàng đầu tại Việt Nam. Thống kê của Viện đại học châu Âu (EUI) cho biết năm 2010, Nguyễn Kim chiếm khoảng 27% thị phần bán lẻ điện máy trong nước.

Giai đoạn 2008 đến 2016, Nguyễn Kim liên tục tăng trưởng với mức doanh thu từ 3.500 tỷ đồng (2008) đến 6.400 tỷ (2011) là đỉnh cao là năm 2015, 2016 với doanh thu 9.500 tỷ đồng.

Tuy nhiên, giữa lúc đang tăng trưởng tốt, một báo cáo của Công ty Chứng khoán Bualuang (Thái Lan) năm 2015 bất ngờ tiết lộ thông tin Nguyễn Kim bán 49% vốn cho đối tác Thái Lan là công ty Power Buy, đơn vị do Robinson Department Store (thuộc Central Group) nắm 40% cổ phần.

Theo nhiều nguồn tin, doanh nghiệp Thái Lan đã chi khoảng 200 triệu USD cho thương vụ đình đám này. Và không lâu sau đó, những nhân sự người Thái lần lượt xuất hiện trong ban điều hành NKT và Nguyễn Kim.

Thể hiện ở chỗ, trong đăng ký kinh doanh mới, vị trí Tổng giám đốc (kiêm người đại diện theo pháp luật) của Công ty NKT (công ty mẹ của Nguyễn Kim) được giao cho ông Philippe Broianigo, vốn là Tổng giám đốc của Central Group Việt Nam, kể từ ngày 7/1/2015.

Đại gia Nguyễn Văn Kim vẫn giữ vai trò Chủ tịch HĐQT công ty này.

Trong khi đó, bà Jariya Chirathivat (48 tuổi, thuộc gia tộc tỷ phú Chirathivat), được bổ nhiệm làm Tổng Giám đốc của Nguyễn Kim. Nữ doanh nhân này cũng chính là Phó Chủ tịch truyền thông của Big C Thái Lan và Phó Chủ tịch cấp cao quản lý mảng Phát triển Kinh doanh của Central Retail Corporation, trực thuộc công ty Kinh doanh Bán lẻ của Central Group.

Như vậy từ năm 2015, người Thái đã tham gia điều hành hoạt động của Nguyễn Kim và nắm giữ những vị trí chủ chốt trong ban lãnh đạo công ty.